Het geboorteproces en zorg

Ongeveer 80% van de koeien, kalven zonder problemen. Bij de andere 20% moet je helpen tijdens de geboorte. Een natuurlijke geboorte wordt hieronder verder uitgelegd:

De meeste koeien gaan liggen als ze bijna moeten kalven, maar niet allemaal. Als een koe begint met bevallen komt als eerste de waterblaas, dan begint het afkalven. Binnen de waterblaas zit de voetblaas, die het kalfje en het vruchtwater omsluit. Als de pootjes van het kalf tevoorschijn komen, kunnen er touwtjes om de pootjes heen van het kalf, om de koe een beetje te helpen met de bevalling (dit is niet altijd nodig, wacht het even af). Let op: verkeerd of te hard trekken kan schade of pijn veroorzaken. Trek aan de pootjes van het kalf bij iedere perswee zodat de geboorte wat sneller gaat. Bij een natuurlijke geboorte als de koe dan perst dan komt het kalfje eruit en gaat weer een stukje terug erin. Door de koe mee te helpen voorkom je dit.

Als  het hoofdje er eenmaal uit is gaat de rest best gemakkelijk. De kop is het grootste samen met de schouders. Als deze eenmaal eruit zijn komt de rest van zelf, het gehele geboorteproces kan enkele uren duren.

Als het kalf geboren is moet je zorgen dat hij een kleine afstand heeft van de moeder, zodat ze niet op hem kan gaan staan. Ook zorg je ervoor dat hij recht ligt zodat hij makkelijker op kan staan. Dit doe je door de voorbenen onder het lichaam te leggen en de achterbenen naar één kant te leggen. Doordat je er dan zo vroeg bij bent kan je meteen het geslacht bekijken en observeren of het kalfje gezond is.

Als het kalf veilig ligt en de moeder is opgestaan, zal ze haar kalf schoon gaan likken. Dit is goed voor de doorbloeding van het bloed van het kalfje. Dit is ook goed voor het moederdier, doordat ze gaat staan gaat alles inwendig weer op de juiste plek en worden infecties voorkomen.

Het is belangrijk dat de moeder voor/tijdens maar vooral na de bevalling voldoende beschikking heeft over voedsel en water. Na de bevalling is de koe erg zwak, en moet ze aansterken. Ze krijgt rust en een energierijke voeding om zucht te voorkomen.

Ondertussen kan het kalf (desnoods) weggehaald worden en in een iglo geplaatst worden, of hij blijft bij de moeder. Als het kalfje bij de moeder weggehaald wordt, moet dit zo snel mogelijk want dan is er nog niet een echte ‘band’ tussen moeder en kalf. Als dit later wordt gedaan, bijvoorbeeld na 4 dagen, kan dat voor veel onrust zorgen in de boerderij.

Het kalf moet binnen 4 uur na de bevalling de biest krijgen, biest is de eerste moedermelk. Deze is erg belangrijk voor het kalf aangezien heel veel voeding- en antistoffen in zitten. Als het kalf bij de moeder blijft is het belangrijk om te controleren of het kalf de biest heeft gedronken en de hoeveelheid. Als je het kalf de fles geeft is er precies te controleren hoeveel en wanneer het kalf heeft gedronken. Meestal wordt het kalf de 1e 2 dagen, 3 keer per dag, 2L biest gegeven. Hierna gaan ze over op melk.

Veel voorkomende afwijkingen en problemen

Een aantal afwijkingen of problemen die kunnen voorkomen tijdens de dracht:

• Dracht opbreken (miskraam), oftewel een terugkomer. Dit komt meestal rond de 6 weken, de koe was eerst drachtig maar de bevalling is afgebroken.
• Onvruchtbare koe, de koe is na meerdere dekkingen of inseminaties nog steeds niet drachtig. Dan is de koe niet functioneel binnen het melkveebedrijf en zal ze verkocht worden.
• Baarmoeder is niet schoon.
• De eierstokken kunnen stil liggen en hierdoor kan de koe geen eicellen maken.
• Cysteuze koe, bij deze koe blijft de follikel groeien en wordt hierdoor niet tochtig.
• Soms laten ze de tocht niet goed zien.
• Ze zijn niet cyclisch, ze hebben dus geen regelmatige cyclus.
• Mislukte inseminatie, waardoor de koe opnieuw geïnsemineerd moet worden.

Een aantal afwijkingen of problemen die kunnen voorkomen tijdens en na de bevalling:

• Stuitligging, hierbij ligt het kalf niet met de voorpoten richting het geboortekanaal maar met de achterpoten. Er kunnen ook andere complicaties in de baarmoeder voorkomen waardoor er geen natuurlijke bevalling mogelijk is.
• Slag in de dracht, dit houdt in dat de baarmoeder is gedraaid. Hierdoor is het kalven erg moeilijk en is er een grote kans op een keizersnede. Het kan ook voorkomen dat de cervix (baarmoederhals) is gedraaid, waardoor het moeilijk is, of zelfs onmogelijk om het kalf te voelen.
• Kween, oftewel een onvruchtbare tweeling van een vaarskalf en een stierkalf. Als er een tweeling is geboren, beide van het andere geslacht is het vaarskalfje (bijna altijd, meer dan 90%) onvruchtbaar. Dit komt doordat het vaarskalfje geslachtskenmerken van beide geslachten heeft. Als dit voorkomt, worden beide kalfjes verkocht. Dit wordt gedaan uit voorzorg aangezien de vaars alleen maar geld kost voor de veehouder
• De nageboorte komt er niet uit, hierdoor kunnen er ontstekingen ontstaan binnen in de koe.
• Mastitis: de koe kan geen biest geven.
• De koe wil niet opstaan, dit is een groot probleem omdat zij dan ook niet gaat eten en drinken.
• Melkziekte: als de koe deze ziekte heeft dan heeft hij een tekort aan calcium in zijn bloed. Hierdoor wordt de melkafgifte van de koe een stuk minder.
• De koe wil niet goed eten, waardoor ze niet op kracht komen wat ernstige gevolgen kan hebben.

Kosten en baten, per jaar per koe

De inkomsten van de melk bestaat uit: liters melk per koe/per jaar. De opbrengst van de melk in berekent met € 0,30 per liter, op dit moment is het € 0,25 per liter.  

In deze tabel zijn de kosten van de stal niet mee berekent, aangezien dit per soort stal kan variëren.